Trong kháng chiến chống Pháp xâm lược thời 9 năm: 1946-1954, tại chiến khu Việt Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phong cấp tướng cho một số cán bộ quân đội. Những lần phong tướng ấy, Bác Hồ thường có những lời khuyên, lời răn sâu sắc đối với những vị tướng – phần lớn còn trẻ tuổi đời.

Bức ảnh các thành viên Hội đồng Chính Phủ chụp ảnh kỷ niệm sau buổi Lễ phong tướng chiều ngày 28/5/1948 tại Nà Lọm của tác giả Vũ Năng An

   Lời Bác Hồ “nói chuyện” với các tướng, trước đây cũng như hiện nay, các vị tướng Quân đội, các vị tướng Công an đều có thể lấy đó làm tấm gương để soi mình. Những điều Bác dạy, tất cả đều là mẫu mực, phải gắng thực hiện cho thật trọn vẹn, nhưng trước hết là 10 chữ: “Vì Tổ quốc quên thân, vì nhân dân phục vụ”.

  Tháng 8-1948, lại một hội nghị ở căn cứ Việt Bắc, Bác nói:

Bác Hồ ở Việt Bắc

   “Ở trong nhân dân, muốn thành công thì cần có 3 điều kiện, là: thiên thời, địa lợi và nhân hòa. Ba điều kiện đều quan trọng cả. Nhưng thiên thời không quan trọng bằng địa lợi, mà địa lợi không quan trọng bằng nhân hòa. Nhân hòa là tất cả mọi người đều nhất trí. Nhân hòa là quan trọng hơn hết”.

   Xem vậy, Bác dặn người lãnh đạo, người chỉ huy, làm sao để đơn vị luôn luôn được “nhân hòa”. Dẫu là các vị tướng có quyền quyết định nhưng sự quyết định ấy được dựa trên “nhân hòa” thì khi thực thi mới hoàn toàn tốt đẹp.

  Cũng rất nên nhắc lại, khi phong quân hàm Thiếu tướng cho đồng chí Nguyễn Sơn, Bác gửi cho Tướng Nguyễn Sơn 12 chữ: “Đảm dục đại” (Gan phải to); “Tâm dục lễ” (tấm lòng, tâm hồn phải trong sáng); “Trí dục viên” (Suy nghĩ trọn vẹn, toàn diện, chu đáo); “Hạnh dục phương” (Hành động đúng đắn, ngay thẳng, phân minh, đàng hoàng).

Chân dung Thiếu tướng Nguyễn Sơn

   Làm tướng ắt là phải thế. Chỉ huy đơn vị, chỉ huy quân sĩ, tiếp xúc nhân dân, ứng xử thế sự, phải luôn luôn là người mẫu mực, mẫn cán, giao tiếp đúng mực, danh nghĩa đàng hoàng.

   Một lần khác, nói chuyện với các tướng, Bác nói đến 6 đức tính cần phải có của các vị tướng. Phấn đấu, rèn luyện để làm sáng đẹp 6 đức tính này, đòi hỏi của vị cầm cờ chỉ huy phải xem lại mình từng ngày.

   Trí: Phải có đầu óc sáng suốt, nhìn mọi việc để suy xét, rồi quyết định cho đúng.

  Dũng: Là không được nhút nhát, phải can đảm làm những việc đáng làm, dám đánh những trận đáng đánh.

  Nhân: Là phải thương yêu cấp dưới, phải đồng cam cộng khổ với họ. Đối với kẻ địch khi đã đầu hàng thì phải khoan dung.

  Tín: Là phải làm cho người ta tin mình. Thí dụ: đã hứa thưởng thì phải thưởng. Tín có nghĩa là tự tin ở mình nữa, nhưng không phải là tự mãn, tự cao.

   Liêm: Là chớ tham lam, chớ tham sắc. Tham sắc thì hay bị mỹ nhân kế. Chớ tham danh vọng, tham sống.

   Trung: Là trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với nhân dân, với cách mạng, với Đảng.

   Thượng tướng Đàm Quang Trung kể lại một kỷ niệm sâu sắc về một lần được Bác dặn dò khi ông nhận lệnh lên đường vào miền Nam chiến đấu:

Thượng tướng Đàm Quang Trung

   “Sau Cách mạng Tháng 8-1945 thành công, là được lệnh chỉ huy chờ đợi giải phóng quân từ Việt Bắc về Thủ đô Hà Nội. Chúng tôi đóng quân ở trong thành, lúc đó đã có trung đội Vì dân đóng ở đây.

   “Rồi tôi nhận lệnh vào miền Nam chiến đấu. Trước khi đi, Bác gọi tôi lên gặp để Bác dặn dò. Bác hỏi thăm tình hình gia đình tôi và hỏi chú có gặp những khó khăn gì không. Tôi thưa với Bác là tôi đã chuẩn bị sẵn sàng.

   “Trong phòng lúc ấy chỉ có hai Bác cháu. Và, tự nhiên tôi bỗng cảm thấy bùi ngùi. Ngày mai xa Bác, gần một năm được sống bên Bác, được Bác chăm sóc yêu thương, ân cần dạy dỗ. Thời gian một năm được sống gần Bác, tôi như được qua một trường huấn luyện đặc biệt hiếm có”.

   Tướng Đàm Quang Trung kể tiếp về lần gặp Bác này – cái lần gặp để lại bao dấu ấn sâu sắc trong tâm trí một vị chỉ huy trẻ tuổi:

   “Chú lên đường đi chiến trường xa xôi. Bác nói với chú về nhân cách một người làm tướng. Trong tướng có nhiều loại: mãnh tướng như Trương Phi, dũng tướng như Quan Vân Trường, hổ tướng như Triệu Tử Long. Các loại tướng như thế đều tốt.

  “Nhưng theo Bác, cuộc chiến đấu của chúng ta, cần nhiều nhân tướng, vì đây là cuộc chiến đấu vì con người. Nhân tướng là người tướng hiểu con người, biết quý con người, biết dùng người và được mọi người yêu quý. Chỉ có những vị tướng như thế mới trăm trận trăm thắng được”.

(ST)